21.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir noktalama yanlışı yoktur?
A) Bu annemin, İstanbul’da, doğan bir kadının öyküsüdür.
B) Bu, annemin İstanbul’da doğan, bir kadının öyküsüdür.
C) Bu annemin İstanbul’da doğan bir kadının, öyküsüdür.
D) Bu, annemin, İstanbul’da doğan bir kadının, öyküsüdür.
E) Bu annemin, İstanbul’da doğan, bir kadının, öyküsüdür.
(1990 - ÖSS)
Cümlede arasöz kullanılmış. Arasözlerin başında ve sonunda virgül kullanılır. “İstanbul’da doğan bir kadının” arasözünün A, B, C seçeneklerinde başında ve sonunda virgül kullanılmamış. E’de ise “bu” işaret zamirinden sonra virgül kullanılmadığından, sözcük sıfat gibi olmuş. Dolayısıyla o da yanlıştır. D’de hata yapılmamış.
Cevap D
22.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcüğün yazımı yanlıştır?
A) O da babası gibi hukuku seçmiş.
B) Ben bu renkten hiç hoşlanmam.
C) Göğüsüme bir ağrı girdi.
D) Son günlerde onun bana karşı tavrı değişti.
E) Suyun tazyikinden çimler toprağa yapışmış.
(1991 - ÖSS)
Yanlış yazım C’dedir. Çünkü son hecesinde dar ünlü bulunan “göğüs” sözcüğüne, ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde son hecedeki dar ünlünün, ses düşmesi kuralına göre düşmesi gerekir. Oysa burada böyle bir düşme olmamış. Yani sözcük “göğsüme” şeklinde olmalı. Soruda ayrıca A’daki “hukuk” ve E’deki “tazyik” sözcükleri dikkatimizi çekiyor. Aslında iki ünlü arasında kalan “k” sert ünsüzünün yumuşaması ve “ğ” olması gerekirdi. Ancak bu, Türkçe sözcüklerde geçerlidir. Özellikle son hecesi uzun okunan sözcüklerde yumuşama olmaz.
Cevap C
23.
Kar, yılın ilk karı ( ) Belliydi yağacağı, kaç gündür neydi o soğuklar öyle ( )
Yukarıda parantezle belirtilen yerlere sırayla, aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama işaretleri getirilmelidir?
A) (...), (!) B) (:), (?) C) (:), (.)
(1991 - ÖSS)
Birinci işaretli yere üç nokta gelmelidir. Çünkü yüklemi olmayan, okuyucunun yorumuna bırakılan tamamlanmamış cümlelerin sonuna üç nokta gelmelidir. Diğer işaretli yere ise soğukların şiddetli olduğu, bir duyguyu aktaracak şekilde verildiği için ünlem getirilmelidir.
Cevap A
24.
Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili sözün yazımı yanlıştır?
A) Ben buraları karış karış bilirim.
B) Aradan aşağı yukarı on yıl geçti.
C) Yeni deniz altılar alınacakmış.
D) Sabahleyin apar topar yola çıktılar.
E) İkinci asma köprü yarın trafiğe açılıyor.
(1992 - ÖSS)
C’deki altı çizili sözcük bir bileşik sözcüktür. Yani iki sözcük kendi anlamlarını yitirerek bir araya gelmiş ve yeni bir sözcük oluşturmuştur. Bu tür sözcükler daima bitişik yazılır. A, B ve D’deki altı çizili sözcükler ikilemedir, ikilemelerse ayrı yazılır. E’de ise bir köprü çeşidi söylenmiştir ve sözcükler anlamlarını kaybetmemişlerdir.
Cevap C
25.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonuna soru işareti konmalıdır?
A) Bu durumda, susmaktan başka bir şey yapamazdım ki
B) O anda, bu işin içinden nasıl çıkabilirim diye düşündüm
C) Ona bu konuda düşüncelerimi söylemeli miydim, bilemiyorum
D) Bu önerimizi kabul eder mi, ne dersiniz
E) Bunu bana neden şimdi söylüyorsunuz, anlayamadım
(1992 - ÖSS)
Soru işareti, cevap almak amacıyla hazırlanan yani soru yargısı bildiren cümlelerin sonuna konur. Bu özelliği D’de görüyoruz. B, C ve E’de soru yargısı var ancak temel cümle, yani yüklem soru özelliği göstermediğinden cümlelerin sonuna nokta konmalıdır. A’da ise soru bildirebilecek bir sözcük yok.
Cevap D
26.
Kasabaya karşıdan baktığınızda, büyük bir tepenin yamacına yayılmış, çatısı olmayan yüzlerce yapı görürsünüz (I) İçine girdiğinizde de yıkık, sıvaları solmuş, dökülmüş duvarlar (II) Ot bürümüş, dar, taş sokaklar (III)
Yukarıda numaralanmış cümlelerin sonuna sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama işaretleri getirilmelidir?
A) (:), (...), (.) B) (.), (...), (...)
C) (...), (:), (.) D) (:), (.), (!)
(1992 - ÖSS)
(I) nolu yere, cümle bir haber cümlesi olduğundan ve yargıyı tamamladığından nokta (.); (II) ve (III) nolu yerlere cümlenin yüklemi bulunmadığından, yani cümle tamamlanmamış olduğundan üç nokta (...) getirilmelidir.
Cevap B
27.
Sonunda süreksiz sert ünsüzlerden (p, ç, t, k) biri bulunan sözcük, ünlü ile başlayan bir ek aldığında sondaki sert ses yumuşar.
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi bu kurala uymaz?
A) araç B) tabak C) söğüt
(1993 - ÖSS)
Açıklanan kural ünsüz değişimi kuralıdır. Seçeneklerde verilen sözcüklerin sonuna “-i” hal ekini getirerek denersek araç-aracı; tabak-tabağı; söğüt-söğüdü; dolap-dolabı; koç-koçu. Görüldüğü gibi son sözcükte herhangi bir yumuşama olmamış. Tek heceli sözcüklerde genellikle olmaz. Ancak “çok-çoğu” gibi olanlar da vardır.
Cevap E
28.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?
A) Aradığın bilgiyi ansiklopedinin 6’ncı cildinde bulabilirsin.
B) Mektubuna “Sayın Başkan” diye başlayabilirsin.
C) Konser, yarın akşam saat 20.30’a ertelenmiş.
D) 1975’te Liseyi, 1979’da Üniversiteyi bitirmiş.
E) 22 Mart Pazartesi günü göreve başlayacakmış.
(1993 - ÖSS)
Yazım yanlışı D’de yapılmıştır. Bu cümledeki “Lise” ve “Üniversite” sözcükleri, belli bir lise veya üniversiteyi ifade etmediğinden, yani herhangi bir lise veya üniversite olduğundan küçük harfle başlamalıdır.
Cevap D
29.
(I) Günlük hayatımızda hoş olmayan birtakım durumlarla karşılaşıyor, üzülüyoruz. (II) Bu, sabah evden çıktıktan hemen sonra başlıyor. (III) Dolmuşlar, ilgililerce belirlenen duraklarda durmuyor. (IV) Otobüse, dolmuşa binerken kimse sıraya girmek istemiyor. (V) Üstelik, bu durumlara herkes alışıyor, hiç kimse ses çıkarmıyor.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde virgülün kaldırılması anlam karışıklığına yol açar?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(1993 - ÖSS)
II. cümlede virgülün kaldırılması anlam karışıklığına yol açar. Çünkü virgül varken bu sözcük zamir görevinde olur ve başlayan şeyin yerine geçer. Eğer virgül kaldırılırsa “bu sabah” sıfat tamlaması olur. Bu durumda cümlenin öznesi gizli kalır. Dolayısıyla bu cümleden virgül çıkarılmamalıdır.
Cevap B
30.
Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili sözcük ek alırken bu sözcüğün ünsüzlerinden biri düşmüştür?
A) Susuzluktan balkondaki tüm çiçekler sararmış.
B) Yazar, bu romanında çok fazla devrik cümle kullanmış.
C) Soğuktan burnu kıpkırmızı olmuş.
D) Bu konuda senin de fikrini almak istiyorum.
E) Otobüsümüz, adını bilmediğim büyücek bir kasabadan geçti.
(1994 - ÖSS)
Özellikle ünsüzlerinden sözüne dikkat edelim. Çünkü A, B, C, D’dekilerde ünlü düşmesi vardır. E’de ise “büyücek” sözü “büyükcek” şeklinde olacakken “k” düşmüştür. Bu, ünsüz olduğundan sorunun cevabıdır.
Cevap E