Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iki nokta (:) yerinde kullanılmıştır?
A) Nereye gideceğini bilmiyordu: Sığınacak bir kapısı yoktu.
B) Dört yanı ormandı: Kuşlar ötüyor, çiçekler kokuyordu.
C) Derler ki: Emirler çeşmesi, Karaca’nın sazına uyup çoşmuştu.
D) Karaca, yaşlı adamın yüzüne baktı: Ak saçlı, ak sakallıydı.
E) Yeni bir ad verdiler Hasan’a: Karaca.
Cevap E
11.
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili kelimelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?
A) Ucuzca bir otel arıyordu.
B) Ahbapca bir tutum takındı.
C) Kendisinden yaşca hayli küçüktü.
D) Başını hafifce öne eğdi.
E) Beğenmediğini açıkca söyledi.
(1985 - ÖSS)
Altı çizili olan sözcüklerde ünsüz benzeşmesinin olup olmadığı sorulmuş. Bununla ilgili bilgiyi 8. sorudan öğrenebilirsiniz. Buna göre “ahbap, yaş, hafif, açık” sözcüklerinin sonunda sert ünsüzler bulunduğu için, ek “-ca” değil “-ça” olmalı, yani sert ünsüzle başlamalıdır. Oysa “ucuz” sözcüğünün sonundaki ses yumuşak ünsüzdür ve ek doğru yazılmıştır.
Cevap A
12.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) Az kitap okuyan bir toplum muyuz?
B) Bu kitapları siz mi aldınız?
C) Çok okunan kitaplar bunlar mıdır?
D) Burası kitap okumak için uygun mudur?
E) Bu kitabı niçin oku muyorsunuz?
(1986 - ÖSS)
Seçeneklerde hep soru cümlelerinin olması, yanlışın sorularla ilgili olduğunu çağrıştırıyor. Dikkatimizi ‘mi’nin yazımına verelim. “mi” soru eki kendinden önceki sözcüğe ayrı kendinden sonraki eklere bitişik yazılır. A, B, C, D’de buna uyulmuştur. E’de de soru anlamı var, ancak bunda soru anlamı “mi” ile değil “niçin” ile sağlanmış. Dolayısıyla ayrı yazılan “muyorsunuz” da mi soru eki yoktur. Orada “okumamak” olumsuz fiilinin sonundaki “a”, “- yor” ekinin darlaştırıcılığından dolayı ‘u’ olmuş. Yani ayrı yazılmasını gerektiren bir durum yok.
Cevap E
13.
Aşağıdakilerin hangisinde virgül kaldırılırsa cümlenin anlamı değişir?
A) Karanlık, dar sokaklardan geçmesi gerekiyordu.
B) Doktor hanım, yazısını bitirerek doğruldu.
C) Bu gece, nöbet sırası ona gelmişti.
D) Küçük, çam ağacının arkasına saklanmıştı.
E) Koca bir yılı, böyle bekleyerek geçirecekti.
(1986 - ÖSS)
Virgül, eş görevli söz öbeklerinin arasında kullanılır. Ancak sıfatla isim arasında kullanılmaz. A’da sıfatlar arasında kullanılmış. B’de özneyi belirtmek için, C ve E’de zarf tümleçlerini belirtmek için kullanılmış. Virgülü kaldırdığımızda sözcüklerin görev ve anlamlarında değişme olmaz. D’de ise öznenin belirtilmesinde kullanılmış. Eğer burada kullanılmasaydı, “küçük”, çam ağacının sıfatıymış gibi olurdu. Sonuçta sıfatla isim arasına herhangi bir noktalama koyulmadığından buradaki “küçük” ismini sıfat olarak düşünemeyiz. Buna görev olarak adlaşmış sıfat denir.
Cevap D
14.
Aşağıdakilerin hangisinde “bir takım” sözü bitişik yazılmalıdır?
A) Bir takım ansiklopediye dünyanın parasını ödedim.
B) Bir takım insanlar iki şiir yazmakla şair olunur sanıyorlar.
C) Kendisine beyaz, güzel bir takım almış.
D) Bu oda ancak bir takım koltuk alır.
E) Bir takım çocuk elbisesi 6000 lira olmuş.
(1986 - ÖSS)
“Bir takım” sözü cümlede “bazı” anlamına geliyorsa bitişik yazılır. Buna göre B’de “bazı insanlar” anlamı görüldüğünden sözün yazımı yanlıştır. Diğer seçeneklerde “takım” kendi anlamında kullanılmıştır. Dolayısıyla bitişik yazılmaz.
Cevap B
15.
Yarışmada Cahit Sıtkı’nın “Otuz Beş Yaş” şiiri birinci, Atilla İlhan’ın “Cebbaroğlu Mehemmet’i” ikinci, Fazıl Hüsnü’nün “Çakır’ın Destanı” adlı kitabından bir parça da üçüncü oldu.
Bu cümledeki virgüller (,) virgülün kullanımı ile ilgili aşağıdaki kurallardan hangisine bir örnek olabilir?
A) Özne ve yüklem arasına başka öğeler girmişse, özneden sonra konur.
B) Eş görevli sözcükleri, sözcük öbeklerini ve sıralı cümleleri ayırmada kullanılır.
C) Cümlede vurgulu bir biçimde belirtilmesi gereken öğelerden sonra konur.
D) Arasöz ve aracümlelerin başında ve sonunda kullanılır.
E) Tırnak içine alınmamış aktarma cümlelerin sonunda, tırnak imi yerine kullanılır.
(1988 - ÖSS)
Cümledeki virgüller birinci, ikinci ve üçüncü olan eserin yani aynı görevde kullanılan söz öbeklerinin arasında kullanılmıştır.
Cevap B
16.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) Çocuk, bu gece de sürekli olarak öksürdü.
B) Akşam, televizyon filmini izleyebildin mi?
C) Bu gelen Ahmet’miydi acaba?
D) Çarşıda, her gördüğünü almak istiyordu.
E) Bu yıl da bahar bir türlü gelmiyor.
(1988 - ÖSS)
Yazım yanlışı C’de yapılmıştır. “Ahmet’miydi” sözünde kullanılan kesme işareti yazım yanlışına neden olmuştur. Çünkü “mi” kendinden önceki sözcüğe daima ayrı yazılır. Kesme işareti ise özel isimlere çekim eki getirildiğinde, eklerin ayrılmasında kullanılır. “mi” çekim eki olmadığına ve zaten ayrı yazıldığına göre kendinden önce kesme işaretinin kullanılması yanlıştır.
Cevap C
17.
Aşağıdakilerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) Ağızın içi B) Asfaltın onarımı
C) Saçlarının rengi D) Herkesin derdi
(1989 - ÖSS)
Türkçede ağız, burun, boyun gibi bazı organ isimlerinden; sabır, akıl gibi bazı Arapça söz cüklerden ve bunlar gibi, son hecesinde “ı, i, u, ü” dar ünlüleri bulunan bazı sözcüklerden sonra ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde bu sözcüklerin son hecelerindeki dar ünlüler düşer. Buna ses düşmesi denir. Ses düşmesi, olması gereken yerde yapılmamışsa yazım yanlış olur. Buna göre A’nın yanlış olduğunu söyleyebiliriz. “Ağızın” sözcüğünde ses düşmesi olmalı yani “ağzın içi” olmalıdır.
Cevap A
18.
Aşağıdakilerin hangisi yazım ve noktalama bakımından doğrudur?
A) Beklediğimiz otobüs, Ulus’dan kalkıp Kızılay’dan geçerekmi buraya gelecek?
B) Beklediğimiz otobüs Ulus’dan kalkıp Kızılay’dan geçerek mi buraya gelecek?
C) Beklediğimiz otobüs, Ulus’tan kalkıp; Kızılay’dan geçerekmi buraya gelecek?
D) Beklediğimiz otobüs, Ulus’tan kalkıp Kızılay’dan geçerek mi buraya gelecek?
E) Beklediğimiz otobüs; Ulus’tan kalkıp, Kızılay’dan geçerek mi buraya gelecek?
(1989 - ÖSS)
A’da “Ulus’dan” değil “Ulus’tan” olacak, B’de de aynı, C’de “mi” soru eki ayrı yazılacak, E’de ise sıralı cümle olmadığından noktalı virgül(;) değil virgül(,) kullanılacak, D’de hata yok.
Cevap D
19.
Aşağıdakilerin hangisinde “kısa çizgi”(-) kullanılmaz?
A) Bir olayın başlangıç ve bitiş tarihlerinin arasında
B) Cümle içindeki arasözlerin başında ve sonunda
C) Birbiriyle ilişkili iki ülke adının arasında
D) Dilbilgisi incelemelerinde, eklerin başında
E) Cümle içinde eş görevli sözcüklerin arasında
(1989 - ÖSS)
Cümle içinde eş görevli sözcükler arasında virgül kullanılır. Dolayısıyla E, kısa çizginin kullanılmayacağı bir yerdir.
Cevap E
20.
“Yüz bin okur tarafından bir kez mi okunmak istersiniz, yoksa, bir okur tarafından yüz bin kez mi ( ) Bu soruya Paul Valery şu yanıtı verir ( ) “Yüz bin okur tarafından yüz bin kez okunmak isterim ( )
Bu parçada parantezlerle belirtilen yerlere sırasıyla, aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama işaretleri getirilmelidir?
A) (?), (:), (.) B) (.), (:), (!) C) (?), (.), (!)
(1990 - ÖSS)
Birinci cümle soru yargısı taşıyan bir cümle olduğundan sonuna soru işareti gelmelidir. İkinci işaretli yere, önceki cümle açıklama yapılacağını bildirdiği ve daha sonra da bu, açıklandığı için iki nokta(:); tırnak işareti içindeki cümle bir yargı cümlesi olduğundan sonuna nokta (.) getirilmelidir.
Cevap A